RAWELIN - (patrz: rysunek) w twierdzy bastionowej dzieło fortyfikacyjne zbudowane na planie trójkąta, usytuowane przed kurtyną. Spełniał rolę osłony kurtyny narysu bastionowego lub kojca w narysie poligonalnym. Działa ustawione na ławie artyleryjskiej rawelinu prowadziły ogień na przedpole wspólnie z artylerią bastionów.

REDAN (dwuramnik) - odkryte od tyłu dzieło fortyfikacyjne o dwu czołach stykających się pod kątem 60-120 stopni, wykonanych w postaci wałów ziemnych osłoniętych fosą. Redan o małych rozmiarach i kącie rozwartym nazywano fleszem. Bardzo często redan wykonywano z barkami. Do I wojny światowej budowano redany jako pojedyncze (odosobnione) budowle fortyfikacyjne lub jako ciągłą linię umocnień łącząc poszczególne redany prostymi odcinkami wałów.

REDUTA - zamknięte dzieło fortyfikacyjne o narysie kolistym, kwadratowym lub wielobocznym, przystosowane do samodzielnej obrony. Redutę budowano często w kształcie lunety zamkniętej szyją. Reduty były szeroko stosowane do I wojny światowej.

REJON UMOCNIONY - obszar kraju posiadający fortyfikacje stałe, zwykle zamykający ważny kierunek operacyjny. Odpowiada obszarowi bronionemu przez korpus armijny lub armię. Rejon umocniony składał się z 2 do 4 sektorów umocnionych i zaporowych oraz z kilku do kilkunastu rejonów (węzłów) obrony. Często wchodził w skład linii fortyfikacji (np. linia Maginota) lub był samodzielny. Rejon umocniony był najsilniejszą formą fortyfikacji.

RÓW DIAMENTOWY - (patrz: rysunek) zagłębienie w ziemi w postaci rowu, wzdłuż ściany ogniowej schronu bojowego, mające utrudnić nieprzyjacielowi podejście pod tę ścianę i zaatakowanie załogi poprzez strzelnice. W tym celu głębokość rowu diamentowego wynosi co najmniej 2 m poniżej poziomu terenu, aby wysokość od dna rowu do dolnej krawędzi strzelnicy nie była mniejsza niż 2,5 m. Rów diamentowy chroni ponadto strzelnicę przed zasypaniem ziemią w wypadku bliskiego trafienia granatu artyleryjskiego, służy również jako miejsce wyrzucania łusek z karabinów maszynowych lub dział, w celu uniknięcia zatrucia załogi znajdującej się w izbie bojowej resztami gazów prochowych. Ściana zewnętrzna rowu wykonana jest z betonu, a szerokość rowu wynosi 1,5 m.

RÓW FORTECZNY (fosa) - (patrz: rysunek) sztuczne zagłębienie wykonane wokół twierdzy lub fortu, mające stanowić zaporę dla szturmującego przeciwnika. Rów forteczny mógł być suchy lub napełniony wodą, broniony ogniem z kojców skarpowych lub kaponier. Na dnie suchego rowu mogły być ustawione zapory w postaci kraty fortecznej lub czasem sieci kolczastej. Szerokość rowu miała utrudnić przerzucenie pomostu oraz umożliwić ostrzeliwanie wzdłuż z 2 lub 3 dział, stąd wynosiła zwykle 12 do 16 m, a w przypadku rowu napełnionego wodą - do 30 m.. Z czasem szerokość została zmniejszona do 8-10 m. Głębokość ok. 8 m. Dno rowu miało spadek ok. 1/50 dla odprowadzenia wody. Udoskonalenie artylerii spowodowało, że zamiast muru skarpowego wykonywano stok skarpowy, przez co rów forteczny uzyskał przekrój poprzeczny trapezoidalny. Ponieważ rów forteczny stanowił przeszkodę także dla obrońcy przy podejmowaniu działań zaczepnych, po zewnętrznej stronie wykonywano stok i drogę ukrytą.