|
FESTA
- (patrz:
rysunek)
zespół obiektów fortyfikacyjnych, składający się z jednego
fortu,
kilku pomocniczych
dzieł fortyfikacyjnych,
stanowisk piechoty i baterii pancernej do walki dalekiej - rozmieszczony
na wielkiej powierzchni, otoczony wspólną zaporą. Forma festy
ukształtowała się w latach 1893-99 w Niemczech jako pancerna
działobitnia
artylerii, osłonięta pozycjami piechoty. Przeznaczona była do walki
dalekiej, czym różniła się od
ośrodka oporu
typu stałego, przeznaczonego do walki bliskiej. Od 1909 roku festa
przekształciła się w dzieło fortyfikacyjne, zdolne także do walki
bliskiej, przez dodanie stanowisk do flankowania międzypól oraz chodników
przeciwminowych.
FORT
- (patrz:
rysunek)
zespół elementów budowlanych (fortyfikacyjnych) o zamkniętym narysie,
zabezpieczający elementy bojowe, przeznaczone do walki bliskiej i
dalekiej, rozmieszczone na stałe w terenie, mające samodzielnie stawiać
długotrwały opór wszelkiego rodzaju działaniom zaczepnym przeciwnika.
Elementy bojowe fortu to: stanowiska piechoty, baterie artylerii do walki
dalekiej, bliskiej, przeciwszturmowe i flankujące. Elementy budowlane
fortu stanowią budowle bierne, stanowiska ogniowe i zapory. Do stanowisk
ogniowych należą: wał forteczny dla piechoty i artylerii,
kaponiery,
półkaponiery i
kojce
do obrony rowów,
tradytory,
wieże pancerne
dla dział lub karabinów maszynowych,
galerie
bojowe w przeciwskarpie. Do budowli biernych zaliczono:
koszary szyjowe
(kazamatowe),
poterny,
schrony
forteczne (wojsk pogotowia, dział ruchomych, amunicyjne), a także
wieże pancerne
do obserwacji. Zapory składały się z
rowu fortecznego,
sieci kolczastej
i
kraty fortecznej.
Załogę fortu stanowiło do 4 kompani piechoty i 1 do 4 baterii artylerii.
Za prekursora idei fortu uważa się Montalamberta, a budowa pierwszych
fortów przypada na 1816 rok (Kolonia). W drugiej połowie XIX i na początku
XX wieku następuje szczytowy okres budownictwa fortów. Jest to epoka
twierdz
fortowych. Początkowo fort skupiał piechotę oraz artylerię do walki
dalekiej i bliskiej. Rozwój artylerii i względy ekonomiczne spowodowały
konieczność budowy mniejszych zespołów:
dzieł piechoty
i
dzieł pośrednich.
Ponadto powstają kombinowane zespoły w postaci
ośrodków oporu
typu stałego i
festy.
Fort mógł posiadać 1 wał (działa ustawiano obok piechoty) lub 2 wały
(oddzielny dla piechoty i artylerii). Z czasem, ze względu na trudności
maskowania oraz na działanie pocisków, zaniechano budowy fortów
dwuwałowych.
Rozróżniano fort: a.) jednostkowy - na małej powierzchni mieścił artylerię
do walki dalekiej (w
wieżach pancernych
na
koszarach szyjowych)
oraz działa szybkostrzelne (w wieżach pancernych umieszczonych na
skrzydłach koszar, dla umożliwienia ostrzeliwania zapola); b.) łącznikowy
- miał za zadanie połączyć ze sobą 2 twierdze w celu stworzenia wspólnego
odcinka frontu; nie wchodził w skład twierdzy; posiadał działa do walki
dalekiej osłonięte
pancerzami fortyfikacyjnymi;
c.) pancerny - mieścił w jednym obiekcie środki do walki bezpośredniej i
dalekiej, zabezpieczone pancerzami; zajmował małą przestrzeń (idea
zbliżona do fortu jednostkowego); d.) rozproszony - miał zabezpieczyć
elementy bojowe przed oddziaływaniem ognia przeciwnika przez rozdzielenie
tych elementów i rozmieszczenie ich na dużej przestrzeni; całość otoczona
były zaporami, bronionymi z kojców; e.) zaporowy - miał zadanie zamknąć
przejście przez ciaśninę (np. w górach lub między bagnami), względnie
szlak komunikacyjny i musiał być zdolny do walki w okrążeniu; szyja
wykonana była podobnie jak czoło i bark, a fasady wszystkich budowli
zabezpieczone od ognia artylerii; wyposażono go także w znaczne zapasy.
Szybki rozwój techniki wojennej, szczególnie artylerii, a także przemiany
w sztuce wojennej spowodowały upadek znaczenia fortów, czego dowiodła I
wojna światowa. Miejsce fortów zajęły grupy warowne.
FORT
PIECHOTY
- patrz:
dzieło piechoty.
FORT POŚREDNI
- patrz:
dzieło pośrednie.
FORTECA
- obecnie rzadko używane określenie
twierdzy,
zamku lub innego zespołu obiektów fortyfikacyjnych.
FORTYFIKACJA
- 1.) umocnienia, specjalne budowle lub zespół budowli
wzniesione na polu walki w celu: a.) zmniejszenie skutków działania ognia
nieprzyjaciela (ukrycia,
schrony,
okopy), b.) utrudnienia przeciwnikowi ruchu (zapory), c.) ułatwienia
manewru oraz prowadzenia ognia wojskom własnym (transzeje,
poterny,
schrony bojowe).
Rozróżniano f.: stałą, półstałą i polową. Ze względu na wzajemne
usytuowanie środków walki bliskiej i dalekiej rozróżniano f.: skupioną i
rozproszoną. 2.) nauka o rozmieszczaniu, rozplanowaniu przestrzennym,
obronie i zdobywaniu budowli fortyfikacyjnych. Na przestrzeni wieków
ukształtowały się różne systemy fortyfikacyjne i nauki do każdego z tych
systemów (np. fortyfikacja bastionowa - o budowie twierdz bastionowych).
FOSA
- patrz:
rów forteczny.
|
|